Tip 7: Spraaksynthese als oplossing?
Simon
Door de ontwikkeling van de micro-elektronica is het sinds de jaren tachtig mogelijk teksten te laten uitspreken door de computer. Momenteel is dit met een smartphone al heel normaal. Dat lijkt een mooie oplossing voor mensen die slecht kunnen lezen.
Ouders stellen ons de vraag of ze nu wel of geen gebruik moeten maken van deze functie. Laten we de argumenten op een rijtje zetten:
Een belangrijk voordeel van de voorgelezen teksten is dat je geen hinder ondervindt van leesproblemen. Er ontstaat geen frustratie en je kunt je volledig richten op de inhoud van de tekst. Wellicht neemt de motivatie voor literatuur toe en wordt de woordenschat vergroot.
Het belangrijkste nadeel is dat je leestechniek snel afneemt wanneer je minder leest.
In feite is die afweging vergelijkbaar met het gebruik van een rekenmachine voor kinderen die moeilijk kunnen rekenen. Vlot en foutloos hoofdrekenen kan je alleen leren door het veelvuldig toe te passen. Dan ontstaat de zogenaamde âautomatiseringâ. Bij te vroeg en/of te veel gebruik van een rekenmachine gaat de rekenvaardigheid van het kind achteruit voordat het voldoende is geautomatiseerd. Daarom stellen we in het basisonderwijs het gebruik van een rekenmachine zo lang mogelijk uit. Dat zou overigens ook in de brugklassen nog raadzaam zijn.
Wanneer we te vroeg beginnen met het gebruik van spraaksoftware ligt het voor de hand dat de automatisering van het leesproces nog langzamer verloopt of zelfs afneemt. En dat is bij deze kinderen per definitie al zwak.
Daarom luidt ons advies:
- Begin niet te vroeg met het inzetten van spraaksynthese; zeker niet vóór groep 7
- Pas spraaksynthese alleen toe bij het begrijpen of leren van lastige teksten.
- Ook bij het promoten van goede boeken kan het van pas komen, naast luisterboeken.
- Houd de verhouding in de gaten en stimuleer het zelf lezen.
Ondanks de voordelen van het voorgelezen worden is het zelf lezen van een tekst rijker en anders. Het biedt meer mogelijkheden van overzicht, zoeken en terug lezen.
Pas dus op met het âluisterend lezenâ als oplossing te zien voor kinderen met dyslexie. Het kan zeker een bedreiging zijn voor de ontwikkeling van het lezen zelf, zoals de rekenmachine dat is geworden voor de nieuwe generatie.
Een goede tussenoplossing bij het leren van teksten is het zelf inlezen van belangrijke fragmenten op de smartphone. Laat het daarna een aantal keren âvoorlezenâ en je staat versteld van wat deze manier van leren met je doet. Wij horen graag je ervaringen!
Simon